ముండేశ్వరి ఆలయం, లేదా ముండేశ్వరి ఆలయం, ప్రపంచంలోనే అతి పురాతనమైన ఆలయం. ఈ ఆలయం బీహార్‌లోని కైమూర్ జిల్లాలోని కౌరాలో ఉంది. ఈ ఆలయం శివుడికి మరియు శక్తికి అంకితం చేయబడింది. క్రీస్తుపూర్వం 3-4లో ఈ ఆలయాన్ని నారాయణ (విష్ణు) గా నిర్దేశించారు.
విష్ణు విగ్రహం శతాబ్దాలలో కనుమరుగైనందున మరియు 7 వ శతాబ్దంలో, శైవ మతం అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన మతం అయినప్పుడు కనుమరుగైందని నమ్ముతారు, మరియు వినితేశ్వర ఆలయ ప్రధాన దేవతగా అవతరించాడు.
ఈ ఆలయం లోపలి భాగంలో గొప్ప శిల్పాలు మరియు అచ్చులతో గోడలు ఉన్నాయి. ఈ ఆలయ ప్రవేశద్వారం గంగా, యమునా మరియు ఇతర మూర్తిల శిల్పాలతో తలుపు జాంబులను కలిగి ఉంది. గర్భగుడి లోపల, ఆరాధించే ప్రధాన దేవతలు శివుడు మరియు దేవి ముండేశ్వరి. ఇక్కడ పూజించే ఇతర దేవతలు విష్ణువు, గణేశుడు మరియు సూర్యుడు. దేవి ముండేశ్వరి విగ్రహం గేదెపై స్వారీ చేస్తూ పది చేతులు చిహ్నాలను కలిగి ఉంది.
ఆలయ పండుగలు ముండేశ్వరి ఆలయంలో జరుపుకునే ప్రధాన పండుగలు రామ్నావమి, శివరాత్రి మరియు నవరాత్రి. ఈ ఉత్సవాల సందర్భంగా భక్తులు మరియు పర్యాటకులు ఈ పురాతన ఆలయానికి వస్తారు.
దేవాలయంలోని శాసనాలు ఆలయంలో లభించిన శాసనాలు పురావస్తు సర్వే ఆఫ్ ఇండియా ఈ ఆలయం ప్రపంచంలోని పురాతన ఆలయాలలో ఒకటి అని పేర్కొంది. గుప్తా సామ్రాజ్యం పాలించిన సాకా కాలంలో ఈ ఆలయం ఉనికిలో ఉందని చారిత్రక ఆధారాలు ఉన్నాయి.
సమీప నగరాలైన పాట్నా, గయా మరియు వారణాసి నుండి రహదారి ద్వారా ఈ ఆలయానికి సులభంగా చేరుకోవచ్చు. ఈ ఆలయానికి సమీప రైల్వే స్టేషన్ భబువా రోడ్ రైల్వే స్టేషన్ అనే పేరు ఆలయానికి 22 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న మోహానియా వద్ద ఉంది. ఈ ఆలయాన్ని ఏడాది పొడవునా సందర్శించవచ్చు.
